ที่มา ไทยรัฐ
สื่อคุ้นชินกลิ่นอาย...คณะปฏิวัติ คณะรัฐประหารกันมาตั้งแต่ 24 มิ.ย. 2475 ปรับตัวอยู่กันได้จึงไม่แปลก สิบยี่สิบปี มานี้ รายการ...ปิด หรือเซนเซอร์หนังสือพิมพ์ จึงไม่ค่อยมี หรือมีก็น้อยลง
เหตุนี้แหละกระมัง...ระยะหลังๆ เมื่อมีคำว่า ภาวะฉุกเฉิน หรือ พ.ร.ก.ความมั่นคง ครูอาจารย์จะตกอกตกใจกันบ้าง แต่กับ"สื่อ" ดูเป็นเรื่องธรรมดา
แต่กว่าจะผ่าน...ด่านนี้มาได้ หนังสือพิมพ์รุ่นเก่า ก็ต่อสู้กันมาถึงขั้นติดคุกติดตะรางกันก็มาก
โรม บุนนาค เขียนไว้ในหนังสือชุดบันทึกแผ่นดิน ตอนเรื่องเก่าเล่าสนุก เล่ม 2 เรื่องการต่อสู้เผด็จการสไตล์เฒ่าสารพัดพิษ
หลังการรัฐประหารปี 2490 รัฐบาลกับหนังสือพิมพ์เป็นไม้เบื่อไม้เมากันเรื่อยมา จนถึงวันที่ 3 ก.ค. 2494 รัฐบาลก็ทนไม่ไหว ประกาศกฎอัยการศึก ประกาศเซนเซอร์หนังสือพิมพ์
ผลการเซนเซอร์หนังสือพิมพ์หลายฉบับ ก็ต้อง "หน้าขาว" รวมทั้งหนังสือพิมพ์สยามรัฐ ของอาจารย์หม่อมคึกฤทธิ์ ปราโมช
ฉบับวันที่ 5 ก.ค. สยามรัฐ หน้าหนึ่ง จึงมีล้อมกรอบแถลงการณ์
"เนื่องจากได้รับคำสั่งจากเจ้าพนักงานตรวจข่าว ข้าพเจ้าจึงขอเรียนให้ทราบทั่วกันว่า ข้าพเจ้าจะงดไม่เขียนข้อความใดๆ ลงในหนังสือพิมพ์ฉบับนี้ จนกว่าเหตุการณ์จะคืนสู่ปกติ...."
ลงชื่อ...คึกฤทธิ์ ปราโมช
สยามรัฐวันต่อมา ลดจาก 8 หน้า ราคา 75 สตางค์ เหลือ เพียง 4 หน้า ราคา 50 สตางค์
ล้อมกรอบหน้าหนึ่งเขียนว่า ไม่มีเรื่องเหล่านี้ บทนำ คอลัมน์ สักวา เก็บเล็กผสมน้อย โดยคึกฤทธิ์ ปราโมช แปลกแต่จริง สี่แผ่นดิน ปัญหาประจำวัน
โรม บุนนาค เขียนว่า คอลัมน์ปัญหาประจำวัน และนิยายสนั่นเมืองเรื่องสี่แผ่นดินที่เพิ่งลงได้ไม่กี่ตอน มีผู้อ่านติดตามกันมาก
เมื่อไม่มีข้อเขียนดีๆเหล่านี้ แฟนๆก็เสียอารมณ์ แล้วก็สาปแช่งรัฐบาล
ฉบับ 8 ก.ค.ก็มีล้อมกรอบข้อความใหม่...เฉพาะแฟนสี่แผ่นดินว่า ถ้าทางการเลิกตรวจข่าวเมื่อใด ก็จะลงตอนต่อไป ขอให้อดใจรอ
ฉบับ 10 ก.ค.สยามรัฐ เริ่มมีข่าวสร้างความฮือฮา...เป็นรายงานข่าวของคึกฤทธิ์จากหัวหิน
พระอาทิตย์หัวหินขึ้นทางทะเลและตกทางภูเขา ซึ่งผิดกับที่ศรีราชา ซึ่งพระอาทิตย์ขึ้นทางภูเขาตกทางทะเล สงสัยจะมีพระอาทิตย์ 2 ดวง แต่ยืนยันว่า
โลกยังกลมอยู่เหมือนเดิม...
ฉบับ 17 ก.ค. มีพาดหัวข่าวว่า พระนอนมา 100 ปีแล้ว ยังไม่ยอมลุก
"จะลุกได้ยังไง ในเมื่อเป็นพระพุทธไสยาสน์" โรม บุนนาคอธิบาย
เจอลีลาสารพัดพิษของอาจารย์หม่อมคึกฤทธิ์อย่างนี้ วันที่ 12 ส.ค. 2494 หลังจากเซนเซอร์หนังสือพิมพ์มาเดือนครึ่ง รัฐบาลก็ยกธงขาว...เลิกเซนเซอร์
แต่ยังขอให้หนังสือพิมพ์เซนเซอร์ตัวเอง
อาจารย์หม่อมท่าน ได้ชื่อว่า เสาหลักประชาธิปไตย เพราะใช้ลีลาสู้เผด็จการอย่างนี้แหละครับ
สมัยนี้ดูเหมือนจะไม่มีเสาหลักเหลืออยู่แล้ว อย่างดีก็มีไม้หลัก ส่วนจะปักขี้เลนหรือปักขี้หมา สถานการณ์ที่พลิกผันตลอดเวลา น่าจะพอบอกกันได้.
กิเลน ประลองเชิง
