ที่มา มติชน
ต่อ ไปนี้เป็น การวิเคราะห์ภาพโปสเตอร์ของ "น.ส.ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร" ผู้สมัคร ส.ส. ปาร์ตี้ลิสต์อันดับหนึ่งของพรรคเพื่อไทย จากบทความชื่อ "Yingluck on the streets" (ยิ่งลักษณ์บนท้องถนน) เขียนโดย นายคริส เบเกอร์ อดีตนักโฆษณา และนักคิดนักเขียนนักวิเคราะห์ ซึ่งมีผลงานวิชาการจำนวนมากมายร่วมกับ ศ.ดร.ผาสุก พงษ์ไพจิตร ผู้เป็นภรรยา
มติชนออ นไลน์เห็นว่าบทความซึ่งถูกเผยแพร่ในเว็บล็อกนิวมันดาลา (นวมณฑล) ชิ้นนี้มีเนื้อหาน่าสนใจ จึงขออนุญาตแปลสรุปความมานำเสนอดังนี้
----------
นับแต่ช่วงสุดสัปดาห์ที่ผ่านมา กรุงเทพฯ และอาจรวมทั้งจังหวัดต่างๆ ในประเทศไทย ล้วนเต็มไปด้วยโปสเตอร์ของ "ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร" โปสเตอร์ที่ว่าถือเป็นภาพแรกของการรณรงค์เลือกตั้งของพรรคเพื่อไทย โปสเตอร์ดังกล่าวบอกอะไรเราบ้าง
อย่าง แรกทีเดียว มันเป็นโปสเตอร์ที่มีคุณภาพของภาพสูงกว่าโปสเตอร์ของพรรคการเมืองต่างๆ ที่พวกเราเคยพบเจอในการเลือกตั้งครั้งที่ผ่านมา ๆ สารแรกที่โปสเตอร์นี้สื่อออกมาอย่างเรียบง่าย ก็คือ "ความมีคุณภาพ"
โปสเตอร์ เลือกตั้งส่วนใหญ่มักจะมีลักษณะแบนราบเรียบ แต่สำหรับโปสเตอร์ ของยิ่งลักษณ์ เมื่อเราพิจารณาจากระยะห่างระหว่างไหล่ จมูก และฉากหลังในสตูดิโอแล้ว โปสเตอร์ชุดนี้จะมีระดับ "ความลึก" มากกว่าโปสเตอร์ที่มีเส้นขอบฟ้าเป็นฉากหลังของนายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ แห่งพรรคประชาธิปัตย์ โปสเตอร์ของพรรคเพื่อไทยทำให้ยิ่งลักษณ์ดู "สว่างตา" "มีมิติ" และ "ดูสมจริง" มิใช่ภาพของอภิสิทธิ์ ที่ให้อารมณ์เหมือนคัทเอาท์รูปแอร์โอสเตสสาวหน้าเลานจ์ในสนามบิน
ทรง ผมของยิ่งลักษณ์ถูกปล่อยยาวลงมาคลุมแก้มขวา ส่งผลให้ใบหน้าของเธอดูยาวและเป็นเหลี่ยมขึ้น แต่ก็ทำให้ต้องสูญเสียรูปทรงความสวยแบบหน้ากลมไป ผิวหน้าของเธอแลดูบวมเล็กน้อย ซึ่งน่าจะแก้ไขได้ไม่ยากด้วยการจัดแสงหรือใช้เทคนิครีทัช นอกจากนี้ ยิ่งลักษณ์ยังดูมีอายุและมีบุคลิกจริงจังมากกว่ารูปลักษณ์โดยปกติของเธอเอง
ปัจจัยหนึ่งที่ขัดกับบุคลิกมีอายุและจริงจังดังกล่าว ก็คือ ทรงผมของยิ่งลักษณ์ ซึ่งดูยาว ดก และกระตุ้นอารมณ์ความรู้สึกทางโลกย์ ผมด้านบนของเธอถูกเสยขึ้นเล็กน้อยด้วยเจล ขณะที่ด้านปลายถูกดัดม้วน อย่างไรก็ตาม ช่าง ทำผมพยายามออกแบบทรงผมของผู้สมัคร ส.ส. ปาร์ตี้ลิสต์อันดับ 1 ของพรรคเพื่อไทย ให้แลดูเป็นธรรมชาติ อย่างแตกต่างไปจากทรงผมของบรรดาข้าราชการระดับสูงหรือภรรยานายทหาร ที่ถูกตัดให้สั้น พ่นสเปรย์จนเป็นทรงแข็งตายตัว และถูกคลุมทับด้วยหมวก
กล่าวได้ว่า ภาพของยิ่งลักษณ์ในโปสเตอร์แสดงออกถึงความเป็นผู้หญิงอย่างยิ่ง ความยาวของขดผมบริเวณไหล่ซ้ายของเธอดูเตะตามาก กระทั่งคนขับแท๊กซี่รายหนึ่งถึงกับบอกกับผมว่า ผมของเธอดูยาวเกินไป และน่าจะตัดให้สั้นลงกว่านี้เพื่อจะได้สมกับที่เป็นนักธุรกิจ
อย่างไรก็ตาม ทรงผมผมเช่นนี้มิได้เพียงแค่ทำให้ภาพของยิ่งลักษณ์ดู "มีมิติ" เท่านั้น แต่ยังทำให้คนดูรู้สึกสัมผัสจับต้องเธอได้ด้วย
ยิ่ง ลักษณ์แต่งกายในโทนสีขาวดำ เธอใส่เสื้อเชิร์ตสีขาวและสวมแจ๊กเก็ตสีดำ ปกเสื้อเชิร์ตดูเรียบๆ ส่วนปกเสื้อแจ๊กเก็ตก็ไม่มีลักษณะยับยู่ยี่ ชุดนี้เรียกเป็นเหมือนเครื่องแต่งกายของทนายความมากกว่านักธุรกิจหญิง
ด้าน การแต่งหน้าก็ดูไม่น่าเกลียด ยิ่งลักษณ์ไม่ประดับตกแต่งตนเองด้วยเครื่องยศและอัญมณีใดๆ มีเพียงร่องรอยของต่างหูข้างซ้ายที่สามารถแลเห็นได้อย่างเลือนราง
สารจากเครื่องแต่งกายของยิ่งลักษณ์สื่อความหมายถึง "ความเรียบง่าย" และ "ความจริงจัง"
เมื่อเทียบกับโปสเตอร์รณรงค์หาเสียงเลือกตั้งส่วนใหญ่ โปสเตอร์ของยิ่งลักษณ์ดูจะมี "พื้นที่ว่าง" มากกว่าโปสเตอร์อื่นๆ คืออาจมีพื้นที่ว่างอยู่ราว 15 เปอร์เซนต์ ของพื้นที่โปสเตอร์ทั้งหมด
ขณะที่ข้อความบนโปสเตอร์กลับถูกทำให้ให้มีขนาดเล็ก เพื่อขับเน้นให้ความสำคัญกับภาพถ่ายของผู้สมัครรับเลือกตั้ง ที่ น่าเตะตาที่สุด ก็ได้แก่ การที่ขนาดตัวอักษรของชื่อ "ยิ่งลักษณ์" นั้นเล็กกว่าชื่อของผู้สมัคร ส.ส. รายอื่นๆ ในโปสเตอร์ขนาดเท่า ๆ กัน และนามสกุล "ชินวัตร" ก็ยิ่งถูกย่อให้มีขนาดเล็กลงไปอีก
เทคนิคการตกแต่งภาพโดยรวมของโปสเตอร์นี้ดูค่อนข้างเยือกเย็น และเรียบสงบ ฉากหลังของสตูดิโอเป็นพื้นสีเทา ยิ่งลักษณ์ดูสงบนิ่งและไม่แสดงท่าทางใดๆ รูปลักษณ์ของเธอดูสดใสแต่ไม่ได้มีชีวิตชีวาดังที่เธอเคยแสดงยามปกติ ส่วนข้อความหาเสียงว่า "พร้อมรับใช้พี่น้องประชาชน" ก็ไม่ได้มีลักษณะคุกคามผู้พบเห็น ด้วยพื้นหลังตัวอักษรที่ใช้สีแดงโทนอ่อนกว่าโปสเตอร์หาเสียงแบบอื่นๆ ของพรรคเพื่อไทย
คุณภาพของการถ่ายภาพและทักษะของการนำเสนอที่ปรากฏในโปสเตอร์ชุดนี้ เป็นเครื่องตอกย้ำว่า พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร ยังคงเข้าใจเป็นอย่างดีถึงความสำคัญของการสื่อสารและโดยเฉพาะอย่างยิ่งการสื่อสารด้วยภาพ นอกจากนั้น โปสเตอร์ชุดนี้ยังมีนัยยะเน้นย้ำถึงความร่ำรวยและการประสบความสำเร็จทางธุรกิจของอดีตนายกรัฐมนตรีผู้นี้อีกด้วย
โปสเตอร์ชุดนี้แสดงภาพแทนของยิ่งลักษณ์ในลักษณะ "เรียบง่าย" แต่ "จริงจัง" ทว่าเหนือสิ่งอื่นใด ก็คือ ภาพของเธอดู "สมจริง" "เป็นธรรมชาติ" และ "ใกล้ชิดกับผู้ดูมากพอที่จะสัมผัสจับต้องได้" นี่จึงเป็นการเน้นย้ำอย่างชาญฉลาดว่า นายกฯ อภิสิทธิ์ นั้นดู "ห่างเหิน" "แข็งทื่อ" และ "มีระยะห่าง" จากประชาชนมากเพียงใด
โปสเตอร์ หาเสียงของอภิสิทธิ์ที่แวดล้อมไปด้วยบุคคลที่มีหน้าตา ยิ้มแย้มแจ่มใสนั้น กลับแลดูหดหู่ตลอดมา กระทั่งอาจสะท้อนถึงความมืดมนในปัจจุบัน ขณะที่โปสเตอร์ของยิ่งลักษณ์กลับแสดงให้เห็นถึงความชาญฉลาดในการสร้างกระแส ประชานิยมผ่านงานทางด้านภาพ
ในส่วนของอารมณ์โดยรวมแล้ว โปสเตอร์หาเสียงของยิ่งลักษณ์ถือว่าเยือกเย็น นิ่งเรียบ และไม่ก้าวร้าว ปัจจัยที่ดูน่าอึดอัดเพียงประการเดียว คือทรงผม ซึ่งสื่อให้เห็นถึง "ความอันตรายของสตรีเพศ"
ทั้ง นี้ นักการเมืองหญิงส่วนใหญ่ในประเทศไทยมักจะตัดซอยผมของตนเองใหัสั้นและคุมทรง ไว้ให้เรียบร้อย เพราะกฎเกณฑ์และประเพณีนิยมของการเมืองไทยนั้น ถูกสร้างขึ้นผ่านการครอบงำทางอำนาจของเหล่าบุรุษเพศในโลกทางการเมือง
แต่ทรงผมของยิ่งลักษณ์กลับดูท้าทายกฎเกณฑ์ดังกล่าวอย่างมีเลศนัย
พวกคุณจะโจมตีทรงผมอันผิดจารีตของยิ่งลักษณ์อย่างไร โดยไม่แสดงท่าทีดิบเถื่อนโหดหีนออกมา?
