วัดปทุมวนาราม

ที่มา ข่าวสด

คอลัมน์ คอลัมน์ที่13



ชื่อวัดปทุมวนารามตกเป็นข่าวบ่อยครั้งหลังเหตุการณ์สลายม็อบ

และมีผู้เสียชีวิตในวัดรวม 6 ศพ

"วัดปทุมวนารามราชวรวิหาร" ตั้งอยู่ที่ถนนพระรามที่ 1 แขวงปทุมวัน เขตปทุมวัน กรุงเทพมหานคร อยู่ระหว่างศูนย์การค้าสยามพารากอน และห้างเซ็นทรัลเวิลด์

เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปพระเสริมศักดิ์สิทธิ์ จำนวน 3 องค์ คือ พระเสริม พระแสน และพระสุก พระพุทธรูปเดิมอยู่ในถ้ำแขวงเมืองมหาชัย ประเทศลาว

ในสมัยรัชกาลที่ 4 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชดำริถึงบริเวณนาหลวง บริเวณริมคลองบาง กะปิ ในพื้นที่ทุ่งพญาไท เป็นที่ลุ่มต่ำมีน้ำขังตลอดเวลาและมีบัวขึ้นอยู่ทั่วไป

จึงมีพระราชประสงค์สร้างสระบัวเพื่อเป็นที่เสด็จประพาสในยามว่างจากพระราชกรณียกิจ

พ.ศ.2396 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ จ้างจีนขุดลอกสระกว้าง 2 สระ สระทางด้านเหนือเรียกว่าสระใน ทางด้านใต้เรียกว่าสระนอก ปลูกบัวพันธุ์ต่างๆ ไว้ในสระทั้งบัวสาย บัวผัน บัวเผื่อน บัวหลวง

ทางฝั่งเหนือของสระใน กำหนดเป็นเขตหวงห้ามส่วนพระองค์ ข้างในปลูกโรงเรือนขึ้นเป็นพระที่นั่งสำหรับประทับแรม 1 องค์

เรือนฝ่ายในเป็นที่ประทับแรมของเจ้าจอม โรงครัวข้างในและโรงครัวเลี้ยงขุนนาง ส่วนสระนอกอนุญาตให้เป็นที่เล่นเรือของข้าราชการและราษฎรทั่วไป

รมณียสถานแห่งนี้พระราชทานนามว่าปทุมวัน คำนี้แปลว่าป่าบัวหลวง แต่เนื่องจากขุดไว้เป็นสระอย่างงดงามจึงเรียกกันอย่างลำลองว่าสระปทุม

ส่วนบริเวณที่ประทับพระราชทานนามว่า วังสระปทุม สร้างเสร็จเมื่อปี พ.ศ.2400

เมื่อสร้างสระบัวเสร็จเรียบร้อยแล้ว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างวัดขึ้นที่ทิศตะวันตกของสระนอก เพื่อพระราชทานพระราชกุศลแก่สมเด็จพระเทพศิรินทรา บรมราชินี พระราชทานนามว่า วัดปทุมวนาราม

พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราช ดำเนินโดยขบวนเรือพยุหยาตราทางชลมารคไปเชิญพระใส และพระแสนมาจากวัดเขมาภิรตาราม นนทบุรี แล้วแห่แหนมาประดิษฐานในพระอุโบสถ วัดปทุมวนาราม

ส่วนพระเสริมเป็นพระพุทธปฏิมาประธานในพระวิหารเป็นพระพุทธรูปที่นับถือกันว่าศักดิ์สิทธิ์อีกองค์หนึ่ง มีพุทธศิลป์ที่งดงาม อัญเชิญมาจากวัดโพธิ์ชัย แขวงเมืองหนองคาย

วัดปทุมวนารามนอกจากจะมีความสำคัญจากประวัติแรกสร้างแล้ว ในกาลต่อมายังเป็นสถานที่ประดิษฐานพระบรมอัฐิ พระราชสรีรางคารและพระอัฐิของพระเจ้าอยู่หัวและพระราชวงศ์หลายพระองค์

เช่น สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก สมเด็จพระราชปิตุจฉา เจ้าฟ้าวไลยอลงกรณ์ กรมหลวงเพชรบุรีราชสิรินธร พระบาทสมเด็จพระ เจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล และสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี

การขยายตัวของบ้านเมือง ทำให้สภาพของวัดเปลี่ยน แปลงไปจากเดิมเป็นอันมาก

ปัจจุบันจึงมีเพียงสระบัวเล็กๆ และอ่างบัว ให้คนรุ่นหลังได้เห็นบ้าง

ในระยะ 40-50 ปีมานี้ วัดปทุมฯ เป็นแหล่งพักพิงของชาวอีสานที่เข้ามาอาศัยข้าววัดในกรุงเทพฯ

เหมือนกับที่วัดเบญจมบพิตรเป็นแหล่งเกื้อกูลชาวเหนือ และวัดโสมนัสฯ-วัดราชาธิวาสเป็นที่พักพิงของชาวใต้

ก่อนจะเป็น "เขตอภัยทาน" ในช่วงวิกฤต

แต่ยังมีคนมาคร่าชีวิตผู้หลบภัย โดยไม่คำนึงถึงบาปบุญคุณโทษ