ข้อเสนอตั้งกก.อิสระสืบหา-สรุปข้อเท็จจริงเหตุน้ำท่วม และปฏิกิริยาต่อบทความ "ดร.ชินวัชร์ สุรัสวดี"

ที่มา มติชน

โดย สมศักดิ์ เจียมธีรสกุล

หมายเหตุ ดร.สมศักดิ์ เจียมธีรสกุล ได้โพสต์ข้อความลงในเฟซบุ๊กส่วนตัว ในประเด็นที่เป็นการแสดงความเห็นต่อเนื่องจากบทความ "เทียบข้อมูลฝนจากดาวเทียม หาสาเหตุวิกฤตน้ำท่วม 2554" โดย ผศ.ดร.ชินวัชร์ สุรัสวดี ซึ่งตีพิมพ์และเผยแพร่ลงในหนังสือพิมพ์มติชนรายวัน-เว็บไซต์มติชนออนไลน์ เมื่อวันที่ 1 พฤศจิกายนที่ผ่านมา รวมทั้งเสนอให้มีการแต่งตั้ง "คณะกรรมการอิสระเพื่อสืบหาและสรุปข้อเท็จจริง สาเหตุน้ำท่วมใหญ่ 2554, วิเคราะห์บทเรียนและประเมินการจัดการวิกฤติน้ำท่วม และทำข้อเสนอแนะ ป้องกันไม่ให้เกิดขึ้นอีกในอนาคต" มติชนออนไลน์ขออนุญาตนำความคิดเห็นของ ดร.สมศักดิ์ มาเรียบเรียงนำเสนอในเว็บไซต์ ดังนี้

บทความ ดร.ชินวัชร์ อันนี้ ผมว่าน่าสนใจมาก ต่อเนื่องจากที่ผมโพสต์กระทู้เมื่อเย็น
http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1320149031&grpid&catid=02&subcatid=0207

ประเด็นที่ยืนยันตรงกับที่ผมเขียนไปคือ การเก็บกักน้ำ และการปล่อยน้ำมีความผิดพลาดจริงๆ คือเก็บไว้นานไป ปล่อยช้าไป

ทีนี้ การเก็บนานไป และปล่อยช้าไปนี่ เป็นการจงใจ วางแผน "ยาว" (เพื่อไว้เล่นงาน รบ.เพื่อไทย ที่จะขึ้นมาไหม) ผมว่า ถ้าดูระยะเวลาละเอียด ที่ ดร.ชินวัชร์ ไล่เรียงมา ผมว่าไม่น่าจะใช่ คือช่วงมันอยู่ในปลาย รบ.หนึ่ง กำลังหาเสียงกัน และต่ออีก รบ.หนึ่งพอดี (ก.ค.-ส.ค.) ผมไม่คิดว่า เขา "วางแผน" อะไรกันแยบยล ใหญ่โต ได้ตั้งแต่ตอนนั้น

แต่ยังมีอีกประเด็นหนึ่ง ที่เพื่อนหลายคน ยกขึ้นมาในกระทู้นั้น ซึ่งเกี่ยวกับเรื่องการว่า การมาปล่อยคราวนี้ (ตั้งแต่ กันยา-ตุลา) เป็นการเมืองหรือไม่ (มี รบ.ใหม่ แน่ๆแล้ว)

บทความ ดร.ชินวัชร์ ไม่ได้ตอบคำถามนี้โดยตรง แต่เท่าที่ผมอ่าน ดูเหมือนจะคล้ายกับที่ผมเข้าใจอยู่คือ เมื่อมาถึงจุดเดือนกันยายนแล้ว (หรือปลายสิงหา) ไม่สามารถกักน้ำไว้ได้แล้ว คือตั้งแต่นั้นมา เรื่อยมาถึงต้นตุลา มีฝนกระหน่ำมากเป็นพิเศษ ถ้าไม่ระบายน้ำที่มีอยู่ น้ำที่มากับฝนที่มาใหม่ จะทำให้เขื่อนรับไม่ได้ มีเพื่อนบางคนแย้งว่า โครงสร้างออกแบบเขื่อนน่าจะเผื่อให้รับได้ ผมไม่แน่ใจนะอันนี้ แต่ค่อนข้างรู้สึกว่า ไม่น่าจะได้ คือ ถึงกันยายน ตุลาคม ที่ฝนกระหน่ำ เขื่อนมันอยู่ที่เกือบ 100 เปอร์เซนต์แล้ว รับฝนใหม่ โดยไม่ปล่อยคงไม่ได้ แต่อันนี้ ท่านใดมีข้อมูลชัดๆ ก็ช่วยแชร์กัน ก็จะขอบคุณ

บทความ ดร.ชินวัชร์ ผมว่า ยืนยันที่ผมเสนอ ว่า ปัญหามันเริ่มจาก "องค์กรระดับกลาง" คือ กฟผ. และ กรมชลฯ เป็นสำคัญ ไมใช่เริ่มที่ระดับสูงสุดคือ รบ.

ทีนี้ พอดีว่า ปัญหาที่เริ่มจากองค์กรระดับกลางนี้ มันเกิดในช่วงที่ "ไม่มี รบ." ที่แน่นอนด้วย (คือ เก่า กำลังจะออก กำลังหาเสียงอุตลุตกัน ใหม่ ก็ยังไม่เข้ามา)

คือ ต่อให้สมมุติว่า มีรัฐบาลที่แน่นอน ไม่ใช่กำลังหาเสียง กำลังหมดอายุ ก็ไม่แน่ว่า ปัญหาแบบนี้ จะมีการ "เตือน" ขึ้นมาถึงระดับ รบ. และ รบ.จะรับรู้ได้ เพราะเท่าที่ดู "ระบบ" มัน ห่วย ในแง่ ที่ไม่มีการ modelling กันให้ชัดเจน ดังนั้น ต่อให้มี รบ.แน่นอน ก็ไม่แน่ว่า จะเลี่ยงปัญหาได้

แต่การไม่มี รบ.แน่นอน ในช่วงสำคัญนั้นพอดี (ก.ค.-ส.ค.) ทำให้ปัญหาใหญ่ขึ้น คือ ระดับองค์กรระดับกลาง มันตัดสินใจไปเองแน่ในภาวะนั้น

ผมอยากย้ำว่า ต้องไม่ลืมว่า แม้แต่ ดร.สมิทธ (ธรรมสโรช) ที่ตอนนี้ ออกมาพูดวิพากษ์เรื่องนี้เหมือนกัน ต้นปี ยัง "ฟันธง" เลยว่า ฝนแล้งแน่ๆ อะไรแบบนั้น ผมว่า องค์กรระดับกลางพวกนั้น ก็คิดแบบนี้ จนสายเกินแก้

ครับ พวกองค์กร พวกนี้ มันไม่ได้ขึ้นกับรัฐบาลโดยตรง เป็นรัฐวิสาหกิจ หรือ กรม ที่ข้าราชการประจำดูแล แต่แน่อน ปัญหา "ระดับนโยบาย" มันก็มีอยู่ อย่างที่มีบางคนเสนอว่า ถ้ามี กระทรวงน้ำโดยตรง (ซึ่งต้องมีตั้งแต่รัฐบาลที่แล้ว) เจ้ากระทรวง ก็อาจจะมีระบบการคอยดูเรื่องพวกนี้ เป็นระบบขึ้น

ผมว่า เอาเข้าจริง ปัญหาเรื่องเขื่อนกักไว้มากไป นานไป ปล่อย ช้าไป นี่ รบ.ทั้งชุดนี้ และชุดที่แล้ว (ที่ตอนนี้เป็นฝ่ายค้าน) ก็เพิ่งมารู้เหมือนกัน

//////////

ผมขอเสนอให้ รัฐบาล ริเริ่ม จัดตั้ง "คณะกรรมการอิสระเพื่อสืบหาและสรุปข้อเท็จจริง สาเหตุน้ำท่วมใหญ่ 2554, วิเคราะห์บทเรียนและประเมินการจัดการวิกฤติน้ำท่วม และทำข้อเสนอแนะ ป้องกันไม่ให้เกิดขึ้นอีกในอนาคต"

ชื่อที่เป็นทางการ หรูๆ คงคิดกันเองได้ ผมเขียนยาวๆ เพื่อให้เห็นว่า คณะกรรมการที่ว่านี้ ควรมีภาระหน้าที่ อะไร ซึ่ง ในความเห็นผม มี 3 ประเด็นใหญ่ๆ คือ

1. สืบสวนและสรุปข้อเท็จจริง สาเหตุน้ำท่วมใหญ่

2. วิเคราะห์บทเรียนและประเมินการจัดการวิกฤตน้ำท่วม

3. ทำข้อเสนอแนะวิธีการป้องกันไม่ให้เกิดปัญหานี้ขึ้นอีกในอนาคต

องค์ประกอบ ก็คงประกอบด้วยผู้เชี่ยวชาญน้ำต่างๆ และที่สำคัญ ผมเสนอว่า ควรมีตัวแทนทั้งพรรคฝ่ายรัฐบาล และพรรคฝ่ายค้าน ร่วมด้วย เพราะปัญหาน้ำ จะเป็นปัญหาระยะยาว ไม่ว่า พรรคไหนขึ้นมาเป็นรัฐบาลในอนาคต

ผมทราบว่า นี่อาจจะดู "เร็ว" เกินไป สำหรับวินาทีนี้ ที่วิกฤตยังไม่ผ่านพ้น

แต่ผมเห็นรัฐบาลเอง และหลายฝ่าย เริ่มพูดถึง "แผนการฟื้นฟู" กันแล้ว ซึ่งนั่น ก็เป็นเรื่องอนาคตเช่นกัน ดังนั้น การริเริ่ม เตรียมตั้ง กรรมการ ที่เสนอนี้ จึงไม่อาจนับว่า "เร็ว" ไป

แน่นอน กว่าจะลงมือทำงานจริง คงต้องรอให้วิกฤตใกล้จบ หรือจบแล้ว (เพราะหลายคน ตอนนี้ ก็คงยังมีภารกิจช่วยเรื่องน้ำท่วมที่กำลังเกิดขึ้นอยู่) แต่ผมว่า น่าจะริเริ่ม ได้ตั้งแต่ตอนนี้ จะถึงขั้นประกาศตั้งจริงเลยตอนนี้หรือไม่ ผมว่า ก็แล้วแต่ความพร้อม อาจจะแค่ทาบทาม หรือนำเสนอไอเดียของการตั้งกรรมการ ก็ได้