ที่มา ประชาไท
15 มีนาคม 2554 ศาลสิทธิมนุษยชนยุโรปตัดสินกรณีที่ศาลสเปนลงโทษนายอาร์นัลโด โอเตกี มอนดรากอน โฆษกพรรคชาตินิยมบาสก์ ให้รับโทษจำคุกฐานหมิ่นพระบรมเดชานุภาพว่าเป็นการละเมิดหลักเสรีภาพในการแสดงความเห็น
อาร์นัลโด โอเตกี มอนดรากอน โฆษกพรรคชาตินิยมบาสก์
นายมอนดรากอน วัย 55 ปี โฆษกพรรคชาตินิยมบาสก์ถูกตัดสินจำคุกด้วยความผิดฐานหมิ่นประมาทพระมหากษัตริย์สเปนระหว่างที่เสด็จอย่างเป็นทางการเยือนจังหวัดบิสเคย์ เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ ปี พ.ศ. 2546 โดยตอบคำถามผู้สื่อข่าวว่า “กษัตริย์สเปนคือความอัยศอดสูทางการเมืองอย่างแท้จริง” ทั้งยังกล่าวว่า กษัตริย์ในฐานะที่เป็นผู้บังคับบัญชาสูงสุดของตำรวจ เป็นผู้ที่ดำรงฐานะที่ต้องรับผิดชอบในการสั่งการให้เจ้าหน้าที่ตำรวจกระทำการทารุณกรรมและก่อความรุนแรงต่อประชาชน รวมถึงในปฏิบัติการจับกุมประชาชนเพื่อจัดกับกับหนังสือพิมพ์ Egunkaria ทั้งจับกุมบรรณาธิการและผู้เกี่ยวข้องไปคุมขังอย่างปิดลับจำนวน 10 คน ซึ่งภายหลังมีข้อร้องเรียนด้วยว่ามีการทารุณกรรมในระหว่างการควบคุมตัว
ทั้งนี้ หนังสือพิมพ์ Egunkaria เป็นหนังสือพิมพ์ฉบับเดียวที่ตีพิมพ์เป็นภาษาบาสก์ และถูกสั่งปิดเพราะต้องสงสัยว่าเกี่ยวข้องกับการก่อการร้าย
นายมอนดรากอน ถูกศาลฎีกาตัดสินจำคุกเป็นเวลา 1 ปี และตัดสิทธิเลือกตั้งระหว่างจำคุก ในความผิดฐานหมิ่นประมาทอย่างร้ายแรงต่อพระมหากษัตริย์
ศาลสิทธิมนุษยชนแห่งยุโรประบุว่า แม้กษัตริย์สเปนทรงดำรงความเป็นกลางทางการเมือง ทรงเป็นสัญลักษณ์ของประเทศ แต่ก็ไม่อาจปกป้องพระองค์จากการถูกวิพากษ์วิจารณ์โดยชอบด้วยกฎหมาย
และแม้ข้อเท็จจริงปรากฏว่าภายใต้รัฐธรรมนูญสเปนนั้น กษัตริย์ “ไม่ต้องรับผิด” โดยเฉพาะอย่างยิ่งความรับผิดตามกฎหมายอาญา ก็ไม่อาจจะป้องกันการอภิปรายอย่างเปิดเผยเกี่ยวกับความเป็นไปได้ที่สถาบันจะต้องรับผิด แต่การวิพากษ์วิจารณ์นั้นก็ต้องอยู่ภายใต้ขอบเขตของการเคารพในศักดิ์ศรีในฐานะปัจเจกบุคคล
ศาลสิทธิมนุษยชนแห่งยุโรปชี้ว่า คำวิพากษ์วิจารณ์ของนายมอนดรากอนนั้นมิได้มุ่งร้ายต่อตัวบุคคลในฐานะที่เป็นปัจเจกบุคคล หรือมุ่งทำลายชื่อเสียงในฐานะปัจเจกบุคคล หากแต่เป็นการวิพากษ์วิจารณ์ถึงความรับผิดในฐานะเป็นสถาบันตามรัฐธรรมนูญ เป็นประมุขและสัญลักษณ์ของประเทศ การตัดสินลงโทษจำเลย คือนายมอนดรากอน ด้วยการจำคุกและตัดสิทธิทางการเมืองในระหว่างจำคุกจึงไม่สมควรแก่เหตุ และเป็นการละเมิดสิทธิในการแสดงความเห็น
ผู้สื่อข่าวชาวสเปนรายหนึ่งให้ความเห็นกับประชาไทว่า การฟ้องร้องนายมอนดรากอนนั้น น่าจะมีนัยยะเกี่ยวข้องกับพรรคชาตินิยมบาสก์มากกว่าจะเป็นการดำเนินคดีหมิ่นพระบรมเดชานุภาพตามปกติ เพราะโดยปกติแล้ว ไม่ค่อยมีการฟ้องร้องด้วยข้อหาหมิ่นพระบรมเดชานุภาพในประเทศสเปน มีกรณีการวิพากษ์วิจารณ์กษัตริย์อย่างรุนแรงก่อนหน้านั้นโดยบุคคลอื่นที่ไม่ใช่กลุ่มชาตินิยมบาสก์ แต่ก็ไม่มีการดำเนินคดีแต่อย่างใด
อย่างไรก็ตาม ผู้สื่อข่าวรายนี้ระบุว่า สื่อกระแสหลักของสเปนส่วนใหญ่เซ็นเซอร์ตัวเองในประเด็นที่เกี่ยวข้องกับสถาบันกษัตริย์
