คอลัมน์ : เราต่างมาจากทั่วทุกสารทิศ
เฉิงตู ฤดูใด มิไร้หมอก เขาเล่าบอก เมืองเต่า เมืองเก่าแก่
เมืองดอกบัวเมืองผ้าไหมไม่เปลี่ยนแปร ช่วยดูแล มรดก “สามก๊ก” ไกล
ในมณฑลซี่ชวน หรือเสฉวน แปรประมวลสี่ลำแม่น้ำใหญ่
สี่ภูเขาทะมึนเข้มอยู่เต็มไป คลุมด้วยไพรไผ่พฤกษ์ ศึกโบราณ
เล่าปี่ กวนอู และเตียวหุย เคยรบลุย รุกไล่ ไปทุกด้าน
คือเรื่องจริงถ้วนครบจบตำนาน จีนเรียกขาน “ซานกั๋ว” กันทั่วไป
แยงซีเกียง โถเจียง และหมิ่นเจียง ซินซาเจียงสี่ลำลุ่มน้ำใหญ่
ต้าตู้เหอ ซินอี้เจียง อันเกรียงไกร ต่างวนเวียนรินไหลในเฉิงตู
ดินแดนแห่งหมาเห่าดวงอาทิตย์ เพราะมืดมิดหมอกหุ้มห่มคลุมอยู่
พอตะวันเจิดแจ่มเยี่ยมแย้มดู หมาไม่รู้ตกใจเห่าไล่ดัง
ซี่ชวน แดนถิ่น แผ่นดินโยก เพิ่งผ่านความเศร้าโศกน้ำตาหลั่ง
ยังยืนหยัด อยู่ตรงนี้ อย่างมีพลัง ยังวาดหวัง ไม่ท้อ สู้ต่อไป
ไม่ได้อยู่ประเทศไทย 9 วัน จึงได้รู้ว่าสื่อสารมวลชนบ้านเรามีอิทธิพล สามารถสร้างสีสันบรรยากาศและอารมณ์ความรู้สึกให้เกิดกับผู้คนในสังคมอย่างไร
การที่เราได้ถอยออกจากเหตุการณ์ รับรู้ว่าโลกกว้างใหญ่ไพศาลมากกว่ากะลาที่ครอบเราอยู่ เห็นผู้คนที่ต้องหยัดยืนยืดกายสู้ชีวิตโดยไม่เกี่ยวข้องกับความแตกแยกขัดแย้งของสังคมในกะลาประเทศไทย ทำให้รู้สึกโล่ง โปร่งใจ ปลง และผ่อนคลายความตึงเครียดลงได้มาก 9 วันในเฉิงตู ง้อไบ๊ โฮฮอท และมองโกเลีย สาธารณรัฐประชาชนจีน ติดสอยห้อยตามกองถ่ายทำมิวสิกวิดีโอของ บริษัท โรส ไปทำงานชนิดแน่นโปรแกรม ประมาณกว่า 40 เพลง ตื่นแต่เช้ามืด นับการปลุกเป็นตี 5 มอร์นิ่งคอล 6 โมง รับประทานอาหาร 7 โมง ล้อหมุนเดินทาง อย่างค่อยยังชั่วหน่อยก็เป็นสูตร 6-7-8 ขยับเคลื่อนมาอีก 1 ชั่วโมง ถ่ายทำกันจนย่ำค่ำคืนถึงสองสามทุ่ม เพราะที่จีนยังมีแสง ไม่มืด เป็นความเหนื่อยร่างกายอย่างแท้จริง แต่ว่าไม่เหนื่อยใจดังกล่าว
เมืองเฉิงตู เสฉวน อยู่ห่างจากบริเวณที่เกิดแผ่นดินไหวใหญ่เพียงกว่าร้อยกิโลเมตรเศษ ผู้คนที่นี่ยังอยู่กันอย่างปกติเป็นส่วนใหญ่ ไม่โยกย้ายหนีภัยธรรมชาติที่น่าหวาดกลัวไปทางไหน เพราะคนส่วนใหญ่ย่อมไม่ใช่คนรวยที่มีทางเลือก ประชาชนธรรมดาอยู่ตรงไหนก็อยู่ตรงนั้น เกิดที่ไหนก็ตายที่นั่น อยู่กับธรรมชาติก็ตายกับธรรมชาติ แม้ภัยขัดแย้งระหว่างมนุษย์กับมนุษย์ ที่โหดร้ายถึงขั้นทำสงครามต่อกัน ประชาชนธรรมดาก็คือผลพลอยเสีย (ชีวิตไปด้วย) ในสงครามอย่างที่เห็นในหลายประเทศ ภาพทั่วไปที่ปรากฏในเฉิงตูคือ ความพลุกพล่านของผู้คนพลเมือง ทำมาหากินประกอบอาชีพไปตามปกติ คนจนก็อยู่อย่างคนจน รู้จนรู้เจียม กินอยู่อย่างประหยัด กินเท่าที่มีกิน หรือมีไม่พอกิน กินเพื่ออยู่ เพื่อรอดตาย ส่วนคนมีเงินก็อยู่อย่างหรูหรา ฟุ้งเฟ้อฟุ่มเฟือย สวมเสื้อผ้าราคาแพง กินอยู่เหลือเฟือ ได้ดังใจต้องการ อันเป็น
ปรากฏการณ์ที่เห็นที่เป็นอยู่ทั่วไปในเมืองใหญ่ของทุกประเทศ ที่ประกอบไปด้วยชีวิตของคนชั้นสูง กลาง และล่างสุด ซึ่งคนจนคือคนจำนวนมากที่สุด ทว่าส่วนข้างมากที่สุดกลับไม่มีโอกาสและอำนาจที่จะจัดการให้ตนเองมีชีวิตที่ดีกว่าคนส่วนน้อยในสังคม
คนไทยในประเทศไทยเวลานี้ตกอยู่ในภัยขัดแย้งระหว่างมนุษย์กับมนุษย์ (ซึ่งจะโหดร้ายถึงขั้นทำสงครามต่อกันหรือไม่ ยังไม่รู้) ภายใต้การรายงานข่าวของสื่อแบบโหมกระแส และจงใจสร้างสีสัน เพราะหากสื่อให้ความสนใจเสนอข่าวความขัดแย้งในสังคมน้อยลง รวมถึงหยุดรายงานข่าวอย่างสร้างสีสัน บางทีตัวละครที่คิดว่าตนเองกำลังเป็นพระเอกในการแสดง อาจลดความบ้าเลือดลงได้บ้าง 9 วันที่ผมถอยออกมาอยู่นอกประเทศ คาดการณ์ว่ากลับถึงบ้านสถานการณ์คงจะคืบหน้าไปไกลถึงขั้นแตกหักกันไปแล้ว ปรากฏว่าผิดถนัด
อันที่จริงต้องถือว่าเป็นการชุมนุมประท้วงอย่างสงบโดยไม่เกิดความรุนแรงที่ยืดเยื้อยาวนานที่สุดในโลก โดยที่ไม่มีประเทศเสรีประชาธิปไตยใดๆ ในโลกปล่อยให้มีการชุมนุมยืดเยื้อประท้วงรัฐบาลได้นานขนาดนี้ ที่สำคัญ เนื้อหามิใช่แค่ประท้วง แต่หากเป็นการมุ่งโค่นล้มรัฐบาลเสียด้วยซ้ำไป แม้อเมริกาและอังกฤษ แม่แบบแห่งประเทศเสรีภาพ ก็คงต้องยอมรับ
พูดไปจะหาว่าโจมตีสื่อ ลองดูกันก็ได้ครับ จะเห็นว่าสื่อโหมกระพือทุกเรื่องที่คิดว่าเป็นประเด็นนำไปขายได้ มากกว่าที่จะคิดว่าเกิดประโยชน์อะไรกับสังคมโดยส่วนรวม สถานการณ์ความขัดแย้งของ 2 ฝ่าย รัฐบาลกับพันธมิตรฯ สื่อชอบรายงานว่า “ต่างฝ่ายต่างผลัดกันรุกและรับมาตลอด” เมื่อพูดถึงรัฐบาล สื่อก็จะบอกว่าเป็น “รัฐบาลพรรคพลังประชาชน” แทนที่จะเป็นรัฐบาลผสมหลายพรรค
ถามว่าข่าวเขาพระวิหาร ผู้เสพข่าวได้รับข้อมูลความเข้าใจที่ถูกต้องในข้อเท็จจริง เกิดความรักสามัคคีเข้าใจกันทั้ง 2 ฝ่าย หรือว่าเพิ่มน้ำหนักให้สังคมเกิดอารมณ์แตกแยกกันมากขึ้น ลองมาดูอารมณ์ของสื่อต่อไป
“ความฮึกเหิมของกลุ่มพันธมิตรฯ แผ่อิทธิพลกระจายไปตามจังหวัดต่างๆ ทั่วประเทศ”
“ร.ต.อ.เฉลิม อยู่บำรุง ขาบู๊ของรัฐบาล ถูกเครือข่ายพันธมิตรฯ บุกล้อมกรอบถึงโรงแรมจนอยู่ต่อไม่ได้”
“เฉลิมสั่งสกัดกั้นเอเอสทีวีในต่างจังหวัด”
“พระเอกหนุ่ม ศรราม เทพพิทักษ์ ถูกกลุ่มคนโพกผ้าสีเหลืองที่ศีรษะเขียนคำว่า “กู้ชาติ” ไปยืนตะโกนด่าจนข้าวปลาไม่เป็นอันกิน ต้องรีบเช็กบิลเดินทางกลับ”
“กลุ่มพันธมิตรฯ นครราชสีมา กว่า 200 คน เคลื่อนขบวนบุกไปยังบ้านของ นายนพดล ปัทมะ รมว.ต่างประเทศ ใน ต.สามเมือง อ.สีดา จ.นครราชสีมา จนหวุดหวิดจะปะทะกับกลุ่มต่อต้านพันธมิตรฯ”
“สมาชิกพันธมิตรฯ เปิดปราศรัยโจมตีรัฐบาลที่ลานอนุสาวรีย์สามกษัตริย์ จ.เชียงใหม่ แล้วถูกกลุ่มสภาประชาชนภาคเหนือ และกลุ่มคนฮักทักษิณ ฮือเข้าล้อมกรอบ”
“คณะอาจารย์โรงเรียนราชวินิตมัธยม 10 คน ที่เป็นโจทก์ยื่นฟ้องร้องกลุ่มพันธมิตรฯ ต่อศาลแพ่ง นำมาสู่คำสั่งคุ้มครองชั่วคราวให้กลุ่มพันธมิตรฯ ต้องเปิดถนน งดใช้เครื่องเสียง และย้ายเวทีการชุมนุมในที่สุด ถูกนำชื่อมาประจานด่าทอไม่มีชิ้นดี”
“ขณะนี้มีข้อมูลว่า มีความพยายามที่จะปฏิวัติตัวเอง โดยกลุ่มเตรียมทหารรุ่น 10 เพื่อช่วยเหลือทักษิณพ้นคดีความทั้งหมด” (มีข้อมูลว่า จริงหรือไม่จริงไม่รู้ เสนอข่าวเลย)
“เตรียมจับตัวนายกรัฐมนตรี สมัคร สุนทรเวช ทันทีที่เดินทางกลับจากการเยือนบรูไน”
“พล.อ.ปฐมพงษ์ เกษรศุกร์ ประธานคณะที่ปรึกษา ผบ.สส. แต่งเครื่องแบบทหารเต็มยศไปร่วมขึ้นเวทีกลุ่มพันธมิตรฯ” (ข่าวไม่ได้แจ้งว่านายทหารคนนี้จะเกษียณเมื่อไร และจะสมัคร ส.ส. หรือไม่)
เราเสนอข่าวความขัดแย้ง การทะเลาะวิวาท มากกว่าข่าวความดีความงาม การสร้างสรรค์ด้านดีใดๆ หรือไม่ หรือว่าไม่มีความดีใดๆ หรือของใครเลยในประเทศนี้ ผมไปเมืองจีน 9 วัน กลับมาจึงไม่มีอะไรมากไปกว่าความรู้สึกที่เรานึกถึงความรุนแรงไปเอง ตึงเครียดไปเอง ในเวลาที่ดูข่าวสารต่างๆ ในประเทศไทย กลับมาจึงรู้สึกผิดหวังเล็กๆ ที่ไม่มีเรื่องร้ายแรงใดๆ เกิดขึ้น
ที่ยกตัวอย่างมาให้ดู คือข่าวที่สื่อจงใจเสนอแทบทุกเรื่องอย่างละเอียดยิบ ล้วนเป็นสีสันแห่งความขัดแย้งที่เหมือนกับว่า เพียงตัวละครเคลื่อนไหวสื่อก็ขานรับทุกเรื่องทันที ความยืดเยื้อยาวนานของการต่อสู้แบบไทยๆ จึงดำรงอยู่ได้ เพราะสื่อมีส่วนแต้มเติมความสนุกให้กับเหตุการณ์ ประเทศไทยจึงเป็นประเทศที่กำลังทำสถิติการชุมนุมประท้วงที่ยาวนานที่สุดในโลกครับ
วิสา คัญทัพ
