ที่มา ข่าวสด
คอลัมน์ บทบรรณาธิการ
แม้จะมีเหตุและปัจจัยอื่นๆ หลายประการสั่งสมกันมาก่อนหน้า อันเป็นแรงผลักดันให้ความเปลี่ยนแปลงจะต้องเกิดขึ้นวันใดวันหนึ่งไม่ช้าก็เร็ว
แต่ก็ปฏิเสธความจริงมิได้ว่า เพราะพลังบริ สุทธิ์ของนักศึกษา-ประชาชนเรือนล้านเมื่อวันนี้ของ 36 ปีที่แล้ว จึงทำให้ระบบการเมืองไทยเกิดการเปลี่ยนแปลงชนิดพลิกแผ่นดิน
จากการเมืองระบบปิดที่อยู่ภายใต้การควบ คุมของเผด็จการทหาร ก็เป็นระบบที่เปิดกว้างขึ้นทั้งทางเศรษฐกิจ การเมือง และสังคม
ถึงจากนั้นมาจนปัจจุบันเส้นทางเดินของประชาธิปไตยจะขรุขระทุลักทุเล
14 ตุลาก็ยังให้ข้อคิด ข้อเตือนใจ และแรงบันดาลใจอันมีค่ามหาศาลแก่สังคมไทย
สิ่งที่ทำให้ 14 ตุลาติดตรึงอยู่ในใจของสังคมไทยมาโดยตลอด มิใช่แต่เพียงผลที่เกิดขึ้นจากเหตุการณ์ แต่ที่มีน้ำหนักไม่แพ้กันก็คือ "จิตวิญญาณ" ของการต่อสู้และการเสียสละตนเองเพื่อประโยชน์ของคนส่วนใหญ่
หากขบวนการทางการเมืองใดก็ตามที่จะอ้างหรือเทียบเคียงการเคลื่อนไหวของตนเอง กับขบวนการนักศึกษาประชาชน 14 ตุลา ก็จะต้องตระหนักถึงพลังอันเกิดจากจิตวิญญาณดังกล่าวไว้ด้วย
จิตวิญญาณนี้ไม่ได้เป็นเรื่องยากที่จะพิสูจน์ให้เห็นว่าเป็นของจริง หรือเป็นเพียงคำพูดสวยหรูแอบอ้าง
สังคมไทยมีบทเรียนและสติปัญญาพอที่จะแยกแยะของจริงและปลอมจากกันได้
แม้รัฐธรรมนูญฉบับปี 2540 และ 2550 จะให้การรับรองสิทธิพลเมืองของประชาชนเอาไว้มากกว่าที่ผ่านมา
แต่พลังทางสังคมหรือการเมืองภาคประชา ชนอย่างแท้จริง เพื่อคานกับอำนาจอื่นๆ ที่เคยกำหนดทิศทางของสังคมไทย ไม่ว่าจะเป็นภาคการเมือง ภาคราชการ หรือภาคธุรกิจ ยังอยู่ในขั้นเริ่มต้นที่กระจัดกระจายและขาดอำนาจในการต่อรองที่มากพอ
หากยกย่องเชิดชูวีรกรรมและเจตนารมณ์ 14 ตุลาอย่างที่ป่าวประกาศกันจริง ก็จะต้องไม่ปล่อยให้จิตวิญญาณของ 14 ตุลาที่ผ่านมาครบ 3 รอบนักษัตรสูญเปล่า
ยังมีภารกิจที่จะต้องช่วยกันสร้างเสริมพลังทางสังคมและความเข้มแข็งของชุมชนให้เป็นจริงเป็นจังมากกว่านี้