มาตรการห้ามขายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ช่วงเทศกาลสงกรานต์ เป็นประเด็นร้อนที่มีทั้งฝ่ายเห็นด้วย และไม่เห็นด้วย
สถิติอุบัติเหตุ ช่วงเทศกาลสงกรานต์ปีที่ผ่านมา วันที่ประชาชนเดินทางไปและกลับ เป็นวันที่มีรายงานการเกิดอุบัติเหตุมากที่สุด เนื่องจากมีการใช้รถใช้ถนนมาก
หากเมาแล้วขับโอกาสเกิดอุบัติเหตุ จะเพิ่มเป็นเท่าตัว
รายงานการเกิดอุบัติเหตุพบว่า ร้อยละ 70 เกิดกับรถมอเตอร์ไซค์ แต่หาก เป็นช่วงเทศกาลรถมอเตอร์ไซค์จะเกิดอุบัติเหตุสูงขึ้นมากกว่าร้อยละ 70
ช่วงเทศกาลสงกรานต์ระหว่างวันที่ 11-17 เมษายน 2551 มีผู้บาดเจ็บ เสียชีวิตจากอุบัติเหตุทั้งสิ้น 32,327 คน สถิติสูงสุดวันที่ 12 เมษายน จำนวน 5,376 คน ช่วงเวลาที่เกิดมากสุด ระหว่าง 15.00-19.00 น.
จังหวัดที่เกิดอุบัติเหตุมากที่สุด ได้แก่ กรุงเทพฯ รองลงมาเป็น นครราชสีมา และเชียงใหม่
สงกรานต์ปีที่แล้ว ผลจากการเฝ้าระวัง สุ่มสำรวจ การขายสุราในสถานที่ และเวลาห้ามขาย ตาม พ.ร.บ.ควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ พ.ศ.2551
อาทิ ปั๊มน้ำมัน บริเวณสถานศึกษา ศาสนสถาน จำนวน 1,073 แห่ง ใน 26 จังหวัด ครอบคลุมทั้ง 4 ภาค ตั้งแต่วันที่ 11-16 เมษายน 2551 พบว่า...
ร้านค้าร้อยละ 57 กระทำผิดขายสุราในช่วงเวลาห้ามขาย ระหว่าง 00.0010.59 น. และ 14.0116.59 น. เพิ่มสูงขึ้นกว่าช่วงเทศกาลสงกรานต์ ปีที่ผ่านมากว่า 2 เท่าตัว
นอกจากนี้ยังสูงกว่าช่วงปีใหม่ 2551 ถึงร้อยละ 4 โดยมีเหตุผลที่ขาย เพราะต้องการมีรายได้ร้อยละ 63...รองลงมา ร้อยละ 18 เห็นว่าไม่เคยมีการบังคับใช้กฎหมายจริงจัง และร้อยละ 15 ไม่ทราบว่ามีกฎหมาย
การขายสุราในสถานที่ห้ามขายพบว่า มีร้านกระทำผิดร้อยละ 11 ลดลงกว่าช่วงเทศกาลสงกรานต์ปีที่ผ่านมา และเทศกาลปีใหม่ร้อยละ 5-6
สถิติการขายในที่ห้ามขายสูงสุดคือ ปัšมน้ำมัน อยู่ที่ร้อยละ 16 รองลงมาคือในวัด ร้อยละ 7 และในสถานศึกษาร้อยละ 3
เหตุผลสำคัญที่ขาย ร้อยละ 31 อ้างว่าไม่รู้ว่ามีกฎหมาย รองลงมาต้องการ มีรายได้ ร้อยละ 28 และเห็นว่าไม่เคยมีการบังคับใช้กฎหมายจริงจังร้อยละ 14
จะเห็นว่า...ยังมีการลักลอบขายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ประเมินสถานการณ์ ล่วงหน้าสงกรานต์นี้ นักดื่มจะย้ายการซื้อจากร้านสะดวกซื้อไปร้านของชำ หมายถึง ย้ายจากสถานที่ควบคุมได้...เป็นสถานที่ที่ควบคุมไม่ได้
ผล...ทำให้สถิติการเกิดอุบัติเหตุย้ายจากช่วงสงกรานต์เป็นก่อนสงกรานต์ เพราะมีการซื้อเพื่อกักตุน...ปริมาณการบริโภคจะเพิ่มขึ้น
ซ้ำร้ายยังจะสร้างนิสัยโกหก เกิดวงจรทุจริต คอรัปชัน ให้สินบนเพื่อแอบจำหน่ายเหล้า...เบียร์ได้อย่างสะดวก
กฎหมายห้ามขาย ไม่ได้ห้ามดื่ม...อย่างไรเสียนักดื่มก็ยังขวนขวายหาวิธีดื่มได้อยู่ดี
การแก้ปัญหาดื่มเหล้า...เมาแล้วขับ สำคัญที่สุดต้องแก้ที่วุฒิภาวะคน ให้การศึกษา สร้างเยาวชนรุ่นใหม่ขึ้นมา ไม่ต่างกับการรณรงค์ไม่สูบบุหรี่...ใช้เวลานาน แต่ก็ต้องทำ
ถ้าจะรณรงค์ลดอุบัติเหตุก็ต้องสร้างจิตสำนึกความปลอดภัยบนท้องถนน รู้จักแอลกอฮอล์...รู้จักดื่มอย่างรับผิดชอบ
ร.ท.หญิง จุฑาภรณ์ แก้วมุงคุณ รองผู้อำนวยการศูนย์วิจัยปัญหาสุรา ให้ทัศนะว่า...สองแนวทางล่า ห้ามขายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ช่วงสงกรานต์ ตลอด 24 ชั่วโมง ตั้งแต่วันที่ 12-14 เมษายน และให้จำหน่ายได้เฉพาะในร้านอาหาร ผับ บาร์ โรงแรมที่มีใบอนุญาต ระหว่าง 18.00-24.00 น. ตั้งแต่วันที่ 12-14 เมษายน
การอ้างเหตุผลกระทบการท่องเที่ยว...สะท้อนให้เห็น 3 ประเด็น ประเด็นแรก... ไร้เหตุผลทางวิชาการ และเหตุผลทางสาธารณสุขอย่างสิ้นเชิง ประเด็นต่อมา...ไร้จุดยืน แต่โอนอ่อนตามผู้ทักท้วง เอื้อประโยชน์ให้กับธุรกิจบางกลุ่มอย่างชัดเจน
ประเด็นสุดท้าย...กลุ่มธุรกิจมีอิทธิพลต่อการกำหนดมาตรการ โดยไม่ฟังเสียงประชาชน ที่สำคัญมาตรการที่หย่อนยานแบบนี้ จะไม่ได้ ผลในการควบคุมการเกิดอุบัติเหตุ
ประเด็นกระทบการท่องเที่ยว...เศรษฐกิจ เอนก ศรีชีวะชาติ ประธานที่ปรึกษาสมาคมไทยบริการท่องเที่ยว (ทีทีเอเอ) เสริมว่า
“มาตรการนี้...จะซ้ำเติมอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวให้เลวร้ายลงไปอีก”
การท่องเที่ยวในวันหยุดยาวจะมีนักท่องเที่ยวไทยและต่างชาติเดินทางมาใช้บริการในโรงแรม สถานบันเทิง และร้านอาหารเป็นจำนวนมาก
การห้ามในช่วงดังกล่าวจะบั่นทอนการใช้จ่ายด้านเครื่องดื่ม ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการเพิ่มความสุข และบรรยากาศการท่องเที่ยว
“แม้เจตนาต้องการช่วยลดอุบัติเหตุ แต่ก็น่าจะหามาตรการดูแล เตือนสติอย่างอื่น หรือใช้การจำกัดโซนอนุญาตจำหน่ายสุราเป็นการเฉพาะ...แทนการห้ามขาย”
เอนกแจงว่า การท่องเที่ยวช่วง 2 เดือนแรกของปี 2552 ติดลบ 38.5% เอเชียตะวันออกยังเป็นตลาดหลัก...มีสัดส่วน 55%
“เข้าไตรมาส 2 และ 3 มีโอกาสดีขึ้น หากการเมืองไม่มีเหตุการณ์วุ่นวายที่รุนแรง เราจะได้กลุ่มนักท่องเที่ยวเช่าเหมาลำ โดยเฉพาะจากจีน ญี่ปุ่น”
ปีนี้ จำนวนนักท่องเที่ยวทั้งปี น่าจะใกล้เคียงปี 2551 ประมาณ 12.7 ล้านคน หรืออาจถึง 14 ล้านคน
ผลสำรวจปี 2549 สำนักงานสถิติแห่งชาติ...คนไทยอายุ 15 ปีขึ้นไป ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เกือบ 16 ล้านคน หรือเกือบ 1 ใน 3 โดยนิยมดื่มประจำมากกว่า ดื่มนานๆครั้ง และนิยมดื่มทุกวันหรือเกือบทุกวันมากกว่าทุกสัปดาห์และทุกเดือน
เพศชายดื่มมากกว่าเพศหญิง 5 เท่า ผู้ที่อยู่นอกเขตเทศบาลดื่มมากกว่าผู้ที่อยู่ในเขตเทศบาลเล็กน้อย
ประเด็นที่น่าสนใจ หากประชาชนได้ก้าวเข้าไปมีประสบการณ์คลุกคลีกับสุราแล้ว เมื่ออายุมากขึ้นจะมีผลให้ดื่มมากขึ้น จนกลายเป็นวังวน...ดื่ม...ติด...เสื่อมถอย ถอนตัวได้ยาก
ตอกย้ำให้เห็นถึงความสำคัญ แนวคิดการป้องกันการดื่ม ตั้งแต่อายุยังน้อย
ดร.ปาริชาต สถาปิตานนท์ เขียนไว้ในหนังสือ “แบรนด์บาป กลยุทธ์การตลาด บนความฉลาดสีดำ” ในบทการตลาดแบบสร้างความสัมพันธ์ ว่า
คำว่า... “ลูกค้า” ในแวดวงแอลกอฮอล์ ไม่ใช่มีเพียงเฉพาะกลุ่มนักดื่ม อย่างที่หลายคนเข้าใจเท่านั้น อีกกลุ่มที่เป็นลูกค้าและมีพลังไม่น้อยคือ... “กลุ่มร้านค้า”
ในที่นี้หมายรวมถึงสถานบันเทิง ผับ บาร์ ร้านอาหาร ภัตตาคาร โรงแรม
การพัฒนาสัมพันธภาพกับลูกค้าจึงมีความสำคัญยิ่งขึ้น ยิ่งใครได้ลูกค้ามาครอบครองมากกว่ากัน นั่นหมายถึง...การกำชัยชนะอยู่ในมือ
“ปลุกเร้า...เร่าร้อน” ดร.ปาริชาต บอกว่า สถานที่หรือพื้นที่ ไม่ใช่แค่ช่องทางจำหน่ายเหมือนในอดีต
การพัฒนาพื้นที่ใหม่ๆ ยึดเป็นพวกพ้อง ไม่ต่างกับการสร้างอาณาจักรให้กับผู้ประกอบการ ยิ่งขายได้มากเท่าไหร่ ก็หมายถึงการมีส่วนแบ่งตลาด ยอดขาย รายได้ และกำไร
ปัจจัยสำคัญ ผู้บริโภคต้องเข้าถึงผลิตภัณฑ์ได้ง่ายขึ้น ตกแต่ง ดัดแปลง เปลี่ยนโฉมให้มีบรรยากาศปลุกเร้านักดื่มให้เกิดอารมณ์เร่าร้อน กระหายที่จะดื่มแอลกอฮอล์
ที่สุดแล้ว...ก็เกิดการตัดสินใจซื้อผลิตภัณฑ์
ช่องทางการจำหน่าย ตามตู้แช่ ร้านโชห่วย ร้านสะดวกซื้อ ซุปเปอร์มาร์เกต ไฮเปอร์มาร์เก็ต มีบทบาทให้นักดื่มหาซื้อได้ง่าย แต่ก็มีระดับความสำคัญไม่ต่างกับช่องทางจำหน่ายผ่านสถานบันเทิง ผับ บาร์ ร้านอาหาร ภัตตาคาร รวมถึงโรงแรม
ดร.ปาริชาต ย้ำว่า ที่มีบทบาท...ไม่ควรปล่อยผ่าน การสนับสนุนร้านอาหาร ผับ บาร์ เปิดกิจการในย่านสำคัญ ประชาชนผ่านไปมา...สังเกตได้ง่าย
“การให้ แจก แถม อุปกรณ์ต่างๆ ตู้แช่ แผ่นป้าย ถ้วย ชาม แก้ว ช้อน ร่ม ผ้าปูโต๊ะ พรมเช็ดเท้า...ล้วนฟรีทุกรายการ ทว่า สิ่งที่พ่อค้าแอลกอฮอล์ได้คืนกลับมา คิดเป็นเม็ดเงินแล้ว...ประเมินค่าได้ยาก”
ก็ได้แต่หวังว่า...มาตรการห้ามขายเหล้าช่วงสงกรานต์ จะเป็นความตั้งใจจริงที่ไม่ใช่แค่สร้างภาพ หรืออิงแอบเอื้อประโยชน์ให้ธุรกิจแขนงใดแขนงหนึ่ง.
